Bà Esther Wojcicki (78 tuổi) là một nhà báo, nhà giáo dục người Mỹ gốc Do Thái. Bà hiện là phó Chủ tịch của Hội đồng cố vấn Creative Commons. Ngoài ra, bà Esther nghiên cứu về Giáo dục và Công nghệ. Không chỉ vậy, bà còn là người sáng lập nên chương trình Nghệ thuật truyền thông trường Trung học Palo Alto, California.

Bà Esther có 3 cô con gái và tất cả đều vô cùng tài giỏi, thành đạt. Cô cả Susan (51 tuổi) là CEO của Youtube, cô hai Janet (49 tuổi) là giáo sư Nhi khoa và cô út Anne (46 tuổi) là người đồng sáng lập và cũng là CEO của 23andMe.

Esther Wojcicki đã tổng kết kinh nghiệm dạy con trong cuốn sách “How to Raise Successful People: Simple Lessons for Radical Results” (Cách nuôi dạy những người thành công: Bài học đơn giản cho những kết quả bất ngờ – ra mắt tháng 5/2019). Dưới đây là một phần chia sẻ về phương pháp dạy con của bà:

1. Dạy con tự lập từ lúc nhỏ

Bà Esther có nguyên tắc dạy con gói gọn trong chữ TRICK – Trust (tin tưởng) – Respect (tôn trọng) – Independence (độc lập) – Collaboration (hợp tác) – Kindness (lòng tốt).

Theo đó, bà Esther dạy 3 cô con gái tự lập từ nhỏ. Trong khi nhiều bậc cha mẹ khác có xu hướng kiểm soát hành vi, thay con làm tất cả những điều nhỏ nhặt thì bà Esther lại đi ngược lại.

Bà Esther cho con sự tự do gần như tuyệt đối:

“Tôi tôn trọng sự lựa chọn của các con ngay từ những năm tháng đầu đời của chúng. Quan điểm của tôi là từ khi con chào đời đến lúc 5 tuổi, tôi phải dạy chúng nhiều thứ nhất có thể. Tôi muốn các con tập được tính độc lập, từ đó mới có thể trở thành người mạnh mẽ và tự chủ trong cuộc sống sau này”.

“Tôi phát hiện rằng, nếu những đứa trẻ có thể tự mình suy nghĩ trước khi đưa ra quyết định hợp lý thì sau này, chúng không phải sợ hãi khi đứng trước thử thách. Tôi không chắc những điều này có được nghiên cứu hay chưa nhưng tôi chọn tin vào quan điểm của mình và kinh nghiệm tôi tích lũy được trong những năm tháng giảng dạy”.

Cô con gái út Anne của bà Esther đã luôn cảm kích mẹ vì đã cho cô một tuổi thơ được tự do phát triển. Trong một cuộc phỏng vấn với CNBC, cô Anne cho biết: “Khi chị em tôi còn nhỏ, cha mẹ thực sự xem chúng tôi như những người lớn. Cha mẹ cho chúng tôi tự do và khuyến khích sự độc lập. Điều đó khiến chúng tôi tìm thấy niềm đam mê của chính mình”.

2. Đặt niềm tin vào chính bản thân mình

Bà Esther là người gốc Do Thái, sau đó mới di cư sang Mỹ. Khi mới đến xứ sở Cờ Hoa, bà Esther không có tấm bằng cấp nào cả. Bà sống trong một gia đình nghèo khó từ nhỏ, đi học ở trường công và luôn phải nỗ lực để vươn lên trong cuộc sống. Chính vì vậy mà bà luôn tự nhủ, không bao giờ để các con rơi vào hoàn cảnh như mẹ lúc trước.

Tuổi thơ của Esther không mấy êm đềm. Em trai qua đời, còn bà thì bị bố lạnh nhạt vì tư tưởng trọng nam khinh nữ. Thế nên bà luôn tin tưởng vào bản thân thay vì làm theo suy nghĩ hay lời khuyên của người khác. Điều này đã được bà truyền lại cho cả 3 cô con gái của mình.

3. Tầm quan trọng của cộng đồng

Theo một nghiên cứu năm 2013, thanh thiếu niên thường xuyên làm tình nguyện sẽ giảm được những cảm xúc tiêu cực và nguy cơ về bệnh tim mạch. Nghiên cứu khác vào năm 2016 chỉ ra nhóm đối tượng này ít có khả năng gây ra những hành vi bất hợp pháp và ít bị kết án, hoặc bắt giữ trong độ tuổi từ 24 đến 34.

Nhưng có bao nhiêu người trong số chúng ta nghĩ về điều này khi nuôi dạy con cái? Bao nhiêu người nhìn ra nguyên nhân và trở thành tấm gương cho con thông qua cách cư xử của mình, cách bảo vệ cho cộng đồng? Bao nhiêu đứa trẻ cảm thấy được trao quyền để đón lấy những thách thức lớn nhất của thời đại và tìm cách đóng góp cho cộng đồng?

Thật buồn khi nói ra nhưng tôi nhận thấy ngày càng nhiều trẻ chỉ tập trung vào bản thân, ngôi trường muốn học, những kỳ nghỉ muốn tham gia hay những thứ muốn mua. Đôi khi, tôi có cảm giác như chúng ta đang đào tạo ra một quốc gia và một thế giới của những người tự yêu bản thân và tôi nghĩ không sai khi nói rằng kiểu bố mẹ “trực thăng” – kiểm soát và bao bọc con quá mức, là yếu tố chủ chốt gây ra điều này.

4. Sự gắn kết giữa cha mẹ và con cái

Mặc dù dạy con độc lập từ nhỏ nhưng không có nghĩa là bà Esther không có sự gắn kết với các con. Ngược lại, bà luôn ở cạnh, hợp tác và giúp đỡ con cái trong cuộc sống. Thay vì ra lệnh và bắt con cái phải làm theo ý của mình, vợ chồng bà Esther thường xuyên trò chuyện và góp ý cho các con.

Trong quá trình trao đổi, vợ chồng bà cũng lắng nghe ý kiến và nhận sự góp ý ngược từ phía các con. Đó chính là nền tảng của sự hợp tác.

5. Đặt niềm tin vào các con

Khi Susan và Janet mới 4, 5 tuổi, bà Esther đã cho con tự đi mua bánh mì ở cửa hàng cạnh nhà. Ở tuổi 12, Susan được phép thoải mái trang trí phòng ngủ của chính mình theo ý thích.

Bà Esther không cấm cản và đặt niềm tin, ủng hộ các con hết mình. Vào thời điểm thung lũng Silicon còn khá xa lạ với mọi người thì bà Esther đã khuyến khích cô con gái cả Susan bắt đầu sự nghiệp công nghệ.

6. Đừng chỉ tập trung vào kiếm tiền

Tiền có thể khiến cuộc sống chúng ta no đủ, mãn nguyện. Nhưng nếu chỉ tập trung quanh tiền bạc thì cuộc sống khó mà hạnh phúc được.

Bà Esther chia sẻ: “Ngồi trên một bãi biển, đi ra ngoài thưởng thức một bữa ăn tối đắt tiền, tới Las Vegas để giải trí – Những kiểu theo đuổi này biến con người thành những kẻ tự yêu bản thân và nghiện ngập. Dường như rất nhiều người ở Thung lũng Silicon để lập nghiệp. Họ lo lắng cho bản thân họ trước bất kỳ ai khác. Họ không ưu tiên cho những lợi ích của cộng đồng, không đấu tranh cho các mục tiêu xã hội và không theo đuổi một cuộc sống có ý nghĩa và mục đích. Kết quả là họ thường bị cô lập và chán nản”.

Bà Esther cho biết, bản thân đã gặp rất nhiều triệu phú, thậm chí tỷ phú không hạnh phúc. Bà cho rằng, rất nhiều người trong số họ có lẽ đã bắt đầu cuộc sống từ những đứa trẻ vô định hướng.

Từ những trải nghiệm này, bà Esther dạy con cái không nên tập trung quá vào việc kiếm tiền mà còn phải quan tâm đến những khía cạnh khác của cuộc sống.

7. Ưu tiên lợi ích và mục đích

Tại sao ở Mỹ nhiều người bị nghiện các loại thuốc giảm đau, trầm cảm và tự tử? Chúng ta dường như không có nhiều kiến thức đúng về cách sống tốt, cách chăm sóc bản thân và người khác. Chúng ta đang sống theo cách đeo đuổi tiền bạc và của cải vật chất, không lợi ích, không mục đích. Nếu có mục đích nào đó thì chính là làm cho chính mình hạnh phúc. Nhưng tôi biết rằng con người hạnh phúc nhất là khi làm việc để giúp đỡ người khác, giúp ích cho cộng đồng.

Gia đình bạn có thể có những câu chuyện tương tự. Bạn có thể biết chính xác cảm giác của tôi khi là sinh viên đại học, thuyết phục với mọi người rằng tôi có thể thay đổi thế giới. Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu bạn được yêu cầu tập trung vào thành công cá nhân và không biết bắt đầu từ đâu?

Thật sự thì điều đó không khó lắm đâu. Điều bạn cần là thái độ đúng đắn, đối với bản thân và con cái. Bạn có thể bắt đầu từ những điều nhỏ như làm tình nguyện một giờ mỗi tuần cho cộng đồng, tham dự cuộc họp dân cư, nghiên cứu một vấn đề ảnh hưởng đến khu phố để ít nhất bạn cũng có thể hiểu được những gì đang diễn ra xung quanh.

Mọi nơi đều có những vấn đề cần giải quyết, cần ai đó hoặc nhóm người nào đó hỗ trợ. Đó thực sự là cách vận hành thế giới và điều quan trọng là định hình quan điểm này với trẻ càng sớm càng tốt.