Trong một báo cáo công bố ngày 24/6, các chuyên gia phân tích của Bộ phận Tình báo Kinh tế (EIU) của tạp chí The Economist, nói rằng cục diện bầu cử tại Mỹ đã "thay đổi đáng kể" trong những tháng gần đây với lợi thế của ông Joe Biden ngày càng lớn.

Tổng thống Mỹ Donald Trump (phải) và ứng viên tổng thống Dân chủ Joe Biden (Ảnh: AFP)

Các chuyên gia chỉ ra, hồi đầu năm nay, ông Trump được dự báo sẽ tái đắc cử nhờ những tín hiệu khởi sắc của nền kinh tế, tỷ lệ thất nghiệp thấp, nội bộ đảng Dân chủ lục đục. Tuy nhiên, "tất cả điều này đã thay đổi" do tác động của cuộc khủng hoảng Covid-19, kinh tế suy giảm và làn sóng biểu tình sắc tộc nghiêm trọng nhất trong nửa thế kỷ qua.

"Cách ứng phó của ông Trump với hai cuộc khủng hoảng này càng bộc lộ phong cách gây chia rẽ của ông ấy, điều khiến ông không được lòng những cử tri độc lập, những người có vai trò quyết định kết quả bầu cử. Trong khi đó, các cử tri Dân chủ dồn sự ủng hộ cho ứng viên của họ, ông Joe Biden", báo cáo nhận định.

Mặc dù ông Trump vẫn hưởng lợi từ những nhóm cử tri trung thành mà theo các chuyên gia ước tính chiếm khoảng 40-44% số cử tri tại Mỹ, song EIU cho rằng ông vẫn cần thêm sự ủng hộ của các cử tri bên ngoài lực lượng nòng cốt đó để có thể đánh bại ông Biden trong cuộc bầu cử tháng 11 tới.

“Chiến dịch tranh cử của ông Trump đã mất hầu hết những lợi thế trước kia chỉ trong vài tháng trở lại đây. Kết quả là, ông ấy có thể không có được đủ sự ủng hộ từ các cử tri còn dao động để giành chiến thắng”, các chuyên gia bình luận.

Theo EIU, yếu tố quan trọng nhất đối với chiến dịch tái tranh cử của ông Trump là sức khỏe của nền kinh tế. “Những kỳ vọng ban đầu rằng kinh tế Mỹ sẽ phục hồi mạnh trong quý III/2020 khi dỡ bỏ các lệnh phong tỏa ứng phó Covid-19 giờ đây trở nên xa vời”, báo cáo viết. Các chuyên gia dự đoán, sức tiêu dùng của người Mỹ chưa thể phục hồi về mức trước đại dịch cho đến khi tìm ra vắc xin ngừa Covid-19 và điều này có thể phải chờ ít nhất đến cuối 2021.

Trong các cuộc khảo sát dư luận gần đây, ông Biden luôn dẫn trước ông Trump, đặc biệt tại các bang quan trọng, mặc dù thời điểm trước tháng 3 lợi thế gần như đều nghiêng về chủ nhân đương nhiệm của Nhà Trắng.

Những quân bài chiến lược

Người biểu tình tập trung bên ngoài Đài tưởng niệm Lincoln ở Washington ngày 6/6. (Ảnh: Reuters)

Cùng với yếu tố kinh tế, EIU cũng chỉ ra những “quân bài chiến lược” khác có thể ảnh hưởng đến kết quả bầu cử tổng thống Mỹ.

Làn sóng biểu tình sắc tộc được cho là chi phối đáng kể đến cục diện bầu cử. EIU dự đoán, việc chính quyền của ông Trump mạnh tay với các cuộc biểu tình bạo lực có thể sẽ khiến ông mất đi một phần không nhỏ cử tri da màu, những người này có thể quay sang ủng hộ ứng viên Biden.

Ngoài ra, quan hệ Mỹ - Trung diễn biến theo hướng xấu đi cũng ảnh hưởng đến bầu cử Mỹ. Nếu thỏa thuận thương mại giữa hai nước đổ vỡ, những người nông dân Mỹ, nhóm cử tri quan trọng với ông Trump, cũng bị tác động.

Việc ông Biden lựa chọn ứng viên phó tổng thống liên danh tranh cử cũng rất quan trọng. Nếu ông Biden lựa chọn một nghị sĩ Dân chủ cấp tiến, ông sẽ dễ dàng có được sự ủng hộ từ các cử tri vốn ủng hộ cựu ứng viên Bernie Sanders.

Một yếu tố cũng có ý nghĩa quyết định đối với cuộc bầu cử đó là dịch Covid-19 có thể ảnh hưởng đến số cử tri đi bỏ phiếu vào tháng 11. Khi mà chiến dịch tranh cử của hai ứng viên phụ thuộc đáng kể vào nhóm cử tri độc lập và những cử tri còn dao động, việc tối đa hóa lượng cử tri đi bầu hay việc bỏ phiếu qua mail có ý nghĩa quan trọng. Tuy nhiên, bất cứ trục trặc nào trong hệ thống bỏ phiếu qua thư cũng có thể khiến kết quả bầu cử gây tranh cãi và kéo theo kịch bản “chuyển giao quyền lực hỗn loạn”.

Minh Phương

Theo CNBC