Tháng 10/2003, Cựu Bộ trưởng Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Mỹ Tommy Thompson tới thăm Trung Quốc sau đại dịch SARS. Căn bệnh khởi phát ở tỉnh Quảng Đông khi đó đã lây nhiễm cho 8.400 người và gây ra 800 cái chết trên toàn cầu. Mỹ có 75 ca mắc bệnh và không có ai tử vong.

Một nhà khoa học Trung Quốc nghiên cứu về vắc-xin tại Bắc Kinh hồi tháng 4 (Ảnh minh họa: AFP)

Trong những năm sau, đội ngũ của ông Thompson đã hợp tác với Bộ Y tế Trung Quốc hỗ trợ đào tạo ra hàng nghìn nhân viên y tế cộng đồng và xây dựng một hệ thống giám sát dịch bệnh tại các phòng thí nghiệm và bệnh viện. Hệ thống này đã nghiên cứu 20.000 virus cúm mỗi năm và cung cấp cho Tổ chức Y tế Thế giới các thông tin quan trọng.

Nhưng dường như thời thế nay đã thay đổi. Giờ đây, khi đại dịch Covid-19 đang lây lan khắp nước Mỹ, Washington đã có cách tiếp cận khác với Trung Quốc. Cuộc chiến chống lại bệnh dịch đã khiến hơn 11 triệu người nhiễm, trên nửa triệu người chết, cần sự hợp sức của nhiều bên để tìm ra vắc-xin hay phương án điều trị hiệu quả. Tuy nhiên, Mỹ lại đang tìm cách loại bỏ Trung Quốc khỏi các dự án nghiên cứu trong và ngoài nước.

Trong một phiên điều trần tuần trước, Tướng Gustave Perna - người được Tổng thống Mỹ Donald Trump chỉ đạo dẫn đầu sáng kiến Operation Warp Speed để phát triển vắc-xin Covid-19 - đã loại bỏ khả năng sẽ hợp tác với Trung Quốc để nghiên cứu vắc-xin.

Khi được hỏi ông có cam kết làm việc với mọi quốc gia trên thế giới không, ông Perna đáp: “Tôi cam kết làm việc với mọi quốc gia mà chúng ta coi là không làm ảnh hưởng tới an ninh quốc gia”.

“Vậy có bao gồm Trung Quốc không?”, một nghị sĩ hỏi.

“Giờ đây, với tôi là không”, ông Perna nói.

Bình luận của ông Perna là một ví dụ cho thấy căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc đang leo thang trên nhiều lĩnh vực, từ thương mại tới cách ứng phó dịch bệnh.

Trước đó, chính phủ Mỹ đã loại Trung Quốc khỏi một số dự án hợp tác nghiên cứu.

Hồi tháng 4, Viện Y tế Quốc gia (NIH) tuyên bố thành lập dự án hợp tác giữa nhà nước và tư nhân về phát triển vắc-xin và điều trị Covid-19 mang tên ACTIV. Các công ty Trung Quốc không nằm trong danh sách 18 công ty dược của dự án. Thay vào đó, các công ty từ Mỹ, Nhật Bản, Đức, Anh, Thụy Sĩ và Pháp tham gia vào dự án.

Sau đó, NIH tuyên bố cắt ngân sách cho dự án nghiên cứu virus chủng corona của tổ chức EcoHealth Alliance (trụ sở ở New York) với các nhà khoa học thuộc cơ sở nghiên cứu của Trung Quốc, bao gồm viện Virus học Vũ Hán. Đây là cơ sở bị vướng vào nghi vấn là nơi virus SARS-CoV-2 bị lọt ra ngoài.

Nhà dịch tễ học hàng đầu Mỹ Anthony Fauci, một quan chức cấp cao của NIH, 2 tuần trước đó nói rằng việc cắt giảm ngân sách được thực hiện do có sự chỉ đạo từ Nhà Trắng.

Phía chính quyền Mỹ nói rằng họ khuyến khích NIH cắt ngân sách, nhưng chính NIH là bên đưa ra quyết định nói trên.

Đức Hoàng

Theo SCMP