Trong khuôn khổ chuyến thăm của Thủ tướng Vanuatu Charlot Salwai Tabimasmas tới nghị viện Australia ngày 25/6, Thủ tướng Malcolm Turnbull thông báo rằng Canberra sẽ thương lượng kí kết hiệp ước an ninh với quốc đảo nam Thái Bình Dương.

Thông báo trên của ông Turnbull được đưa ra trong bối cảnh vài tuần trước đó chính trị gia này cảnh báo Trung Quốc đang có tham vọng xây căn cứ quân sự trên Vanuatu.

“Chúng tôi đã đồng ý sẽ bắt đầu việc đàm phán về một hiệp định an ninh song phương về những lợi ích an ninh chung, như cứu hộ nhân đạo, ứng phó thiên tai, giám sát hàng hải, an ninh biên giới, hợp tác giữa các lực lượng quốc phòng và cảnh sát 2 nước”, ông Turnbull phát biểu.

Ông Turnbull cho biết ông và ông Salwai đã cam kết cùng phát triển một mối quan hệ đối tác kinh tế và an ninh sâu rộng và lâu dài. Một phát ngôn viên của chính phủ Vanuatu chưa có bình luận khi được hãng tin AP hỏi về tuyên bố trên của ông Turnbull.

Chuyên gia Jonathan Pryke của viện nghiên cứu Lowy (Australia) cho biết thông điệp mà Australia dường như muốn nhắn gửi tới Vanuatu rằng Canberra coi mối quan hệ với Vanuatu là những người bạn, hơn là mối quan hệ người cho vay-người vay nợ truyền thống.

Hiện thời, Australia đang theo dõi chặt chẽ các động thái của Trung Quốc nhằm tăng cường sự hiện tại các quốc gia Nam Thái Bình Dương, trong bối cảnh có những cáo buộc rằng Bắc Kinh sử dụng các khoản cho vay để gia tăng sức ảnh hưởng tại các quốc gia nghèo hơn.

Hồi tháng 5, Trung Quốc và Vanuatu bác bỏ thông tin rằng Trung Quốc đang tiếp cận hòn đảo từng là thuộc địa cũ của của Anh-Pháp, để xây dựng căn cứ quân sự trên khu vực nam Thái Bình Dương, nhằm hiện diện lâu dài tại khu vực này.

Vào thời điểm đó ông Turnbull cho rằng Australia “quan ngại sâu sắc về việc một quốc gia nước ngoài thiết lập căn cứ quân sự tại các quốc đảo Thái Bình Dương, láng giềng với Australia”.

Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern cho hay Wellington sẽ “mạnh mẽ chống lại việc quân sự hóa Thái Bình Dương”.

Tuần trước, Bộ trưởng Cơ sở Hạ tầng Vanuatu Jotham Napat cho biết trong chuyến thăm Australia lần này, ông Salwai sẽ đề xuất Canberra đầu tư xây dựng tuyến cáp viễn thông kết nối giữa Sydney và Vanuatu.

Đề xuất trên được công bố trong bối cảnh chính phủ Australia hồi tuần trước cho biết họ sẽ chi 101 triệu USD nhằm xây dựng hệ thống cáp ngầm dưới đại dương kết nối với các quốc đảo Papua New Guinea và Solomon.

Australia đã can thiệp vào dự án này sau khi chính phủ Solomon kí hợp đồng với công ty viễn thông Trung Quốc Huawei vào năm 2017 nhằm xây tuyến cáp trên tới Sydney. Sau tuyên bố của Australia, Solomon đã hủy dự án với công ty Trung Quốc.

Huawei đã từng bị các quan chức tình báo Mỹ liệt vào danh sách những mối đe dọa tới nền an ninh quốc gia. Australia cũng đã ngăn không cho Huawei cung cấp thiết bị băng thông rộng cho mạng lưới quốc gia của nước này do các lo ngại về an toàn.

Theo Dân Trí