Bà Emily Benfer bắt đầu sự nghiệp với tư cách đại diện cho các gia đình vô gia cư ở thủ đô Washington, D.C., Mỹ. Khách hàng đầu tiên của bà là một gia đình đã bị đuổi khỏi nhà thuê sau khi phàn nàn với chủ nhà về mái nhà thủng. Trong một lần gặp gỡ với gia đình, một bé gái 4 tuổi đã hỏi bà rằng: "Bà có thực sự giúp gia đình cháu được không?" Bà Benfer đã gặp khó khăn để tìm ra câu trả lời thích hợp.

"Trường hợp này khi tôi tiếp nhận đã quá muộn," bà Benfer nói. "Tôi không thể ngăn được việc trục xuất. Gia đình đó đã phải ngủ trên tàu điện ngầm và ở nhờ nhà người khác. Và bạn có thể thấy những tác động của việc này đối với họ."

Ngày nay, bà Benfer, một chuyên gia hàng đầu về các vụ trục xuất, là chủ tịch của Ủy ban Lực lượng đặc nhiệm của Hiệp hội Luật sư Mỹ chuyên về việc trục xuất và đồng sáng lập Thẻ điểm Chính sách Nhà ở COVID-19 tại Phòng thí nghiệm Evory của Đại học Princeton.

Trong suốt cuộc khủng hoảng y tế do dịch COVID-19 gây ra, bà Benfer đã tìm hiểu cách thức chính quyền các bang xử lý các vụ trục xuất và chia sẻ những gì bà tìm được trên một cơ sở dữ liệu công cộng.

Bà Emily Benfer (Ảnh: CNBC)

20-28 triệu người Mỹ đối diện nguy cơ bị trục xuất

Trả lời CNBC, bà Benfer nói rằng nước Mỹ chưa bao giờ chứng kiến quy mô các vụ trục xuất người dân ra khỏi nhà nhiều và diễn ra trong một thời gian ngắn như thế này. Các vụ trục xuất sẽ tăng đáng kể trong những tuần và tháng tới, đặc biệt là khi các biện pháp hỗ trợ của chính phủ ít dần đi.

Cuộc khủng hoảng tài chính 2008 dẫn tới một loạt các vụ phá sản, khoảng 10 triệu người đã bị ngân hàng siết nợ và phải rời khỏi nhà của họ.

"Chúng tôi nhận định này từ nay đến tháng 9, nước Mỹ sẽ có 20-28 triệu người đối mặt với nguy cơ bị trục xuất khỏi nhà," bà nói.

Emily Benfer chỉ ra rằng việc bị trục xuất khỏi nơi cư trú có tác động tiêu cực đến cuộc sống thường ngày của các cá nhân và tác động này có thể kéo dài. Các nghiên cứu đã chứng minh rằng việc trục xuất gây ra tỷ lệ tử vong gia tăng và gây ra các bệnh hô hấp.

Trong bối cảnh dịch COVID-19, các gia đình bị trục xuất sẽ đối mặt với rủi ro nhiễm bệnh cao hơn. Việc bị trục xuất dẫn đến bệnh trầm cảm, tự tử và hậu quả tai hại khác cho sức khỏe.

"Nếu tình trạng vô gia cư gia tăng do các vụ trục xuất nhiều lên, như một nhà kinh tế dự đoán tình trạng vô gia cư tại Mỹ có thể tăng hơn 40% trong năm nay, điều này sẽ càng khiến cho dịch bệnh lây lan nhanh hơn."

Cần có giải pháp thống nhất từ chính phủ Mỹ

Bà Benfer đánh giá, một số lệnh hạn chế nhằm ứng phó COVID-19 được giới hạn trong các phân khúc dân số khác nhau và có hiệu lực trong thời gian nhất định. Các quy định này không được triển khai cùng với hỗ trợ tài chính nhằm đảm bảo rằng những người thuê nhà không bị dồn nhiều nợ cùng lúc và đảm bảo cuộc sống ổn định trong nhà mình.

Một vấn đề khác là ở một số bang, chủ nhà được quyền tổ chức giải trình về quyết định trục xuất, và thậm chí còn nhận được lệnh trục xuất, và chỉ chờ thời điểm thích hợp để lực lượng cảnh sát tiến hành mà thôi. Ngay khi lệnh cầm được dỡ bỏ, những gia đình trong diện này sẽ ngay lập tức buộc phải rời khỏi nhà. Hiện tại, 29 bang không có áp dụng quy định cấm trục xuất - bà cho hay.

Người thuê nhà được cho là cũng gặp nhiều khó khăn khi đòi quyền lợi cho bản thân.

"Mọi người giờ đây đang đứng trước những lựa chọn khó khăn giữa tiền thuê nhà hay tiền mua thức phẩm cho gia đình. Họ cũng không có khả năng trả cước phí điện thoại hoặc cước Internet để tham gia một phiên tòa trực tuyến. Vì vậy, việc xuất hiện tại tòa có thể rất khó khăn."

Khi người thuê nhà không xuất hiện hay nếu họ không thể gọi điện thoại hoặc truy cập đúng link kết nối của phiên tòa thì cũng được coi là bị đơn không xuất hiện, điều này dẫn đến việc thẩm phán sẽ ra phán quyết mặc định có lợi cho chủ nhà.

Nhằm giảm bớt tác động tiêu cực từ tình trạng trên, bà Benfer tin rằng chính phủ Mỹ cần ban hành lệnh cấm trục xuất áp dụng thống nhất trên cả nước, kết hợp các hình thức hỗ trợ tài chính để giảm gánh nặng cho cả chủ nhà và người thuê.

"Các chủ nhà có khả năng bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi cuộc khủng hoảng trục xuất ở thời điểm hiện tại là những người có những bất động sản nhỏ và không có các khoản tài chính dự trữ đủ dùng trong một vài tháng khi không nhận được tiền thuê nhà. Một khi điều này xảy ra, chúng ta thực sự cần phải giải quyết các nguyên nhân gốc rễ của cuộc khủng hoảng trục xuất và tình trạng thiếu hụt nhà cho thuê với chi phí phải chăng," bà Benfer nói với CNBC.