Phó Thủ tướng Barnaby Joyce và cựu thư ký báo chí Vikki Campion. Ảnh: Dailymail

Hồi tháng 10-2017, ông Barnaby Joyce buộc phải từ chức do bê bối liên quan việc mang hai quốc tịch Australia và New Zealand trong thời điểm diễn ra cuộc bầu cử. Theo phán quyết của Tòa án Tối cao Australia, việc ông Joyce được bầu vào Hạ viện là “trái quy định”, vi phạm điều 44 của Hiến pháp nước này. Theo đó, ông Joyce sẽ không còn tư cách nghị sĩ Hạ viện, mất chức Phó Thủ tướng và phải rời khỏi chính phủ Australia. Ông Joyce sau đó đã tái tranh cử vào Hạ viện Australia sau khi từ bỏ quốc tịch New Zealand.

Hiện giờ, ông Joyce một lần nữa đe dọa sự sống còn của chính phủ. Những thách thức năm 2017 là quá nhạt nhòa so với mối đe dọa hiện tại: vụ bê bối tình dục đẩy chính quyền của ông Turnbull vào hỗn loạn và gây căng thẳng cho liên minh đảng Tự do và đảng Quốc gia của ông Joyce. Đầu  tuần trước, tờ Daily Telegraph của Sydney đã phanh phui bí mật tồi tệ nhất của Canberra: ông Joyce đã bỏ vợ để theo đuổi mối quan hệ với cựu thư ký báo chí Vikki Campion, người đang mang thai 5 tháng đứa con thứ 5 của phó thủ tướng.

Lệnh cấm gây tranh cãi

Và trong khi vụ việc vẫn đang gây sốc cho công chúng, cách xử lý của ông Turnbull lại đe dọa gây chia rẽ liên minh đảng Tự do và Quốc gia và có khả năng dẫn đến một cuộc bầu cử sớm.

Khi vụ việc được phát hiện, nhiều câu hỏi ngay lập tức được đặt ra về năng lực của ông Joyce với tư cách là phó thủ tướng. Và Thủ tướng Turnbull đã buộc ông Joyce phải nghỉ phép, cấm ông không đảm nhận vai trò của một phó thủ tướng trong thời gian nhà lãnh đạo này công du Mỹ. Vai trò quyền thủ tướng được giao lại cho Bộ trưởng Tài chính Mathias Cormann. Tuy nhiên, ông Turnbull không đề cập đến chuyện sa thải ông Joyce vì lo ngại nguy cơ liên minh đảng Tự do và Quốc gia mất thế đa số tại quốc hội, hiện chỉ hơn phe đối lập một ghế.

Ông Joyce cũng kiên quyết không từ chức. Điều khiến dư luận bức xúc là vị phó thủ tướng này luôn rêu rao về các quan điểm truyền thống và giá trị gia đình. Kết quả thăm dò dư luận của hãng Newspoll cho thấy, đến 65% dân Australia muốn ông Joyce từ chức.

Mọi việc còn tệ hơn thế nữa khi Thủ tướng ông Turnbull sau đó đã đưa ra một quyết định gây chú ý, ban bố quy định “Bộ trưởng... không được quan hệ tình dục với nhân viên”. Quy định này cho biết: “Trong năm 2018, chuyện một vị bộ trưởng có quan hệ tình dục với cấp dưới là không thể chấp nhận được. Đó là điều tồi tệ tại nơi làm việc và mọi người biết rằng điều đó không tốt chút nào. Các bộ trưởng, bất kể kết hôn hay độc thân, không được quan hệ tình dục với nhân viên”.

Theo nhà bình luận chính trị người Australia Katherine Murphy, thay vì giải quyết tình hình, “lệnh cấm tình dục của ông Turnbull”, đã ném “xăng vào chảo lửa chính trị”. Nhiều ý kiến công khai chỉ trích quyết định của ông Turnbull là “vô ích” và chỉ làm tình hình tồi tệ hơn.

Rạn nứt

Rất ít nhà quan sát ở Australia cho rằng, chính phủ sẽ sớm vượt qua sóng gió sau vụ bê bối này, trừ khi ông Joyce hoặc ông Turnbull từ chức, hoặc bằng cách nào đó họ có thể giải quyết được vết rạn chưa từng thấy này. Vụ bê bối lần này để lộ ra những vết nứt sâu trong liên minh cầm quyền Australia.

Đảng Quốc gia do Phó Thủ tướng Joyce dẫn đầu là một đảng nhỏ trong liên minh cầm quyền. Đây là một đảng nông thôn bảo thủ, đôi khi trái ngược với đảng Tự do thành phố của Thủ tướng Turnbull, một tổ chức bao gồm một nhóm các nhà tự do dân chủ trong ở thành phố, những người bảo thủ và hiếu chiến trong xã hội.

Australia là một trong những nước có nền kinh tế thịnh vượng và có nền kinh tế phát triển nhanh nhất thế giới. Tuy nhiên, xích mích giữa ông Turnbull và ông Joyce đang đe dọa khả năng tồn tại của liên minh chính trị đang ngày càng mong manh này. Liên minh này bắt tay nhau từ năm 1923, và thủ lĩnh đảng Quốc gia luôn được giữ vị trí phó thủ tướng. Tuy nhiên, bê bối của ông Joyce đã ảnh hưởng đến cơ hội tái đắc cử của liên minh này. Điều này đe dọa sự tồn tại của chính quyền Thủ tướng Turnbull.