Ngày 13/8, Tổng thống Donald Trump đã ký ban hành Đạo luật ủy quyền quốc phòng John S. McCain (NDAA) cho năm tài khóa 2019 tại căn cứ quân sự Fort Drum, ngoại ô New York.

Một ngày sau đó, Trung Quốc lên tiếng tỏ thái độ bất mãn khi Mỹ vẫn thông qua đạo luật trên bất chấp sự phản đối mạnh mẽ từ trước của nước này. Một tuyên bố của Bộ Ngoại Giao Trung Quốc cho biết, Bắc Kinh cực kỳ không hài lòng với “những nội dung tiêu cực liên quan đến Trung Quốc”, đồng thời yêu cầu Mỹ từ bỏ tư duy “Chiến tranh Lạnh” và không thực hiện những điều khoản bất lợi đối với Trung Quốc để tránh làm tổn hại đến mối quan hệ hợp tác đôi bên.

Tờ Business Insider dẫn lời một nhà nghiên cứu về Trung Quốc tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, ông Greg Poling nhận định, dự luật quốc phòng đã khiến Trung Quốc phải lo lắng vì nó “soi sáng” rất nhiều hoạt động của Trung Quốc mà nước này hoàn toàn không muốn bị lôi ra khỏi bóng tối.

“NDAA đặt trọng tâm vào một cuộc đọ sức mới trong chính sách đối ngoại của chúng tôi – sự cạnh tranh giữa chúng tôi và Trung Quốc”, ông Poling giải thích, đồng thời bổ sung thêm rằng có nhiều mục trong NDAA đã “chỉ đích danh” và lên án các hành vi của Bắc Kinh.

Việc thông qua NDAA 2019 cho thấy quyết tâm của Hoa Kỳ trong cuộc cạnh tranh chiến lược về sức mạnh quân sự và kinh tế đối với Trung Quốc, buộc nước này phải bắt tay vào nghiên cứu để tìm ra đối sách, Business Insider nhận định.

NDAA năm nay được đánh giá là phù hợp với Chiến lược Quốc phòng 2018 khi tập trung vào “cuộc cạnh tranh quyền lực lớn” và là “đòn giáng mạnh” vào đối thủ Trung Quốc vốn vẫn đang căng thẳng với Mỹ trong cuộc chiến thương mại giữa hai bên.

Việc NDAA trở nên cứng rắn hơn với Trung Quốc cũng cho thấy rằng các nhà lập pháp, lãnh đạo quân đội, và các quan chức tình báo Mỹ đang ngày càng nhận thức rõ ràng rằng Trung Quốc đại diện cho một trong những mối hiểm họa lớn nhất đến lợi ích quốc gia của Hoa Kỳ. Thêm vào đó, NDAA cũng gọi “cạnh tranh chiến lược lâu dài với Trung Quốc” là một ưu tiên hàng đầu của Washington.

Củng cố sức mạnh quân sự

Đạo luật ủy quyền quốc phòng năm 2019, bao gồm 616,9 tỷ đô la cho ngân sách cơ bản của Lầu Năm Góc, 69 tỷ đô la cho các hoạt động dự phòng ở nước ngoài và 21,9 tỷ đô la cho các chương trình vũ khí hạt nhân của Bộ Năng lượng Mỹ.

NDAA được thông qua trong bối cảnh Trung Quốc đang nỗ lực tăng cường lợi thế cạnh tranh với Hải quân Hoa Kỳ trong vùng biển quốc tế. Mỹ trước đó có khoảng cách thua kém về tên lửa với cả Nga và Trung Quốc, có nghĩa là những nước này có tên lửa tầm xa với khả năng đánh chìm các thực thể khổng lồ như tàu sân bay trước khi chúng kịp tiếp cận.

Nhưng dự luật quốc phòng mới đã tập trung vào việc sản xuất càng nhiều tên lửa mới càng tốt để chống lại những mối đe dọa từ các quốc gia đó. Để lấy lại vị thế hàng đầu thế giới, không quân Mỹ đã lên kế hoạch nâng cấp và đầu tư cho các tên lửa tầm xa mới, còn hải quân dự kiến hồi sinh một dự án tên lửa bị lãng quên sau khi Liên Xô tan rã, theo nhận định của chuyên gia quân sự Alex Lockie.

Khoản đầu tư đáng chú ý nhất trong NDAA 2019 là nâng cấp tên lửa hành trình BGM-109 Tomahawk trên khu trục hạm và tuần dương hạm Mỹ, cho phép chúng tấn công, chọc thủng hệ thống chống tiếp cận/chống xâm nhập khu vực (A2/AD) của đối phương.

Ngày nay, tên lửa Tomahawk có một phạm vi lớn, khoảng 1.000 dặm, nhưng có thể bắn trúng mục tiêu trên đất mà thôi. Trong thời kỳ đỉnh cao của Chiến tranh Lạnh, Tomahawks có thể tấn công di chuyển tàu, và giờ đây Hải quân Hoa Kỳ đang tìm cách lấy lại sức mạnh đó.

Một sửa đổi trong các công trình của Raytheon sẽ cung cấp 32 phiên bản hàng hải của chiếc Tomahawks vào năm 2021, có thể sẽ vượt xa bất kỳ tên lửa nào của Nga hoặc Trung Quốc.

“Đây là tính năng có thể thay đổi cuộc chơi mà không tốn nhiều chi phí. Tên lửa hành trình diệt hạm có tầm bắn 1.600 km có thể được trang bị cho toàn bộ hạm đội tàu mặt nước và tàu ngầm của chúng tôi”, cựu Thứ trưởng quốc phòng Mỹ Bob Work nhấn mạnh sau vụ thử nghiệm mẫu Tomahawk nâng cấp hồi năm 2015.

Ngoài việc tăng cường sức mạnh cho hải quân bằng tên lửa diệt hạm, Washington nhiều khả năng còn áp dụng chiến lược mới nhằm gây sức ép toàn diện với Bắc Kinh. Với nguồn ngân sách được tăng đáng kể, hải quân Mỹ sẽ được giải phóng khỏi mối lo ngại về chi phí để tăng cường hoạt động tuần tra tự do hàng hải ở những vùng biển gần Trung Quốc.

Ngoài ra, lực lượng này cũng có thể đẩy mạnh huấn luyện hải quân Ấn Độ và Sri Lanka để đối phó tham vọng tăng cường hiện diện quân sự của Trung Quốc trên Ấn Độ Dương.

Tái thiết quân đội

Phát biểu trước binh lính hồi đầu tuần, Tổng thống Trump đã mô tả đạo luật quốc phòng mà ông sắp ký như sau:

“[NDAA] là đầu tư quan trọng nhất trong quân đội và các chiến sĩ của chúng ta trong lịch sử hiện đại, và tôi rất tự hào khi góp một phần lớn trong đó. Điều này không phải là quá khó. Tôi đã đi đến Nghị viện; Tôi nói, ‘Hãy làm đi. Chúng ta phải làm điều đó. Chúng ta sẽ củng cố quân đội của mình mạnh hơn bao giờ hết’. Và đó là những gì chúng tôi đã làm. Sau nhiều năm cắt giảm [ngân sách] nghiêm trọng, chúng ta đang xây dựng lại quân đội của mình tốt hơn bao giờ hết.”

Bên cạnh việc phê chuẩn tăng lương 2,6% cho quân đội – mức cao nhất trong gần một thập kỷ. NDAA cũng đưa ra một loạt chính sách để phát triển quy mô quân đội thêm 15,6 nghìn người, bổ sung ngân sách cho các chế độ đãi ngộ và huấn luyện binh lính.

Tuyên bố trên website của Nhà Trắng trích dẫn lời Tổng thống Donald Trump, phản ánh suy nghĩ của ông về lực lượng quân nhân Hoa Kỳ:

“Chúng ta phải bảo vệ những người bảo vệ chúng ta. Khi các thành viên của chúng ta khoác lên mình bộ đồng phục, nghĩa vụ của chúng ta là đảm bảo rằng họ có thiết bị tốt nhất, đào tạo, đãi ngộ và tài nguyên tốt nhất— tốt hơn bất kỳ quân đội nào trên Trái đất.”

Nghị viện Mỹ đã cho phép Lầu Năm Góc cập nhật luật quản lý văn phòng để đáp ứng nhu cầu hiện đại hóa và mở rộng quy mô quân đội, đảm bảo phát triển và thăng tiến cho những người có tài. Trong những thay đổi qu