"Tôi tuyên bố hạn chế thị thực đối với các quan chức Trung Quốc đương nhiệm và đã nghỉ hưu, những người chịu trách nhiệm hay đồng lõa phá hoại mức độ tự chủ cao của Hong Kong, vốn được bảo đảm trong Tuyên bố chung Anh-Trung 1984, hoặc làm suy yếu quyền con người và tự do cơ bản ở Hong Kong", Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cho biết trong thông cáo ngày 26/6.

"Thành viên gia đình của những người này có thể phải chịu những hạn chế trên", Pompeo cho biết nhưng không nêu danh tính người chịu lệnh hạn chế thị thực của Mỹ.

Quyết định trên được đưa ra khi Mỹ tăng chỉ trích Trung Quốc trong bối cảnh chiến dịch vận động tranh cử của Tổng thống Donald Trump bước vào giai đoạn then chốt. Các cuộc thăm dò dư luận cho biết cử tri Mỹ ngày càng phẫn nộ với Trung Quốc, đặc biệt về đại dịch Covid-19.

Ngoại trưởng Mike Pompeo trong buổi họp báo tại trụ sở Bộ Ngoại giao Mỹ, thủ đô Washington, ngày 24/6. Ảnh: Reuters.

"Tổng thống Trump hứa sẽ trừng phạt các quan chức Trung Quốc, những người chịu trách nhiệm cho việc tước đi tự do của Hong Kong. Chúng tôi hôm nay ra quyết định để thực hiện điều đó", Pompeo cho biết trong thông cáo.

Pompeo cáo buộc Bắc Kinh tăng cường nỗ lực "làm suy yếu tính tự chủ của Hong Kong" bằng dự thảo luật an ninh quốc gia và gây áp lực lên giới chức đặc khu, buộc họ bắt những nhà hoạt động và ứng viên dân chủ.

Ngoại trưởng Mỹ kêu gọi Trung Quốc tôn trọng cam kết cho phép Hong Kong "tự chủ ở mức độ cao". "Mỹ sẽ tiếp tục theo dõi chính quyền Trung Quốc để phản ứng trước các mối lo ngại này", Pompeo cho biết.

Trước đó, thượng viện Mỹ thông qua dự luật Quyền tự chủ Hong Kong, do thượng nghị sĩ Van Hollen đề xuất, giúp chủ Mỹ tăng khả năng trừng phạt cá nhân, tổ chức thực thi dự luật an ninh Hong Kong của Trung Quốc. Mỹ tuyên bố dự luật an ninh này vi phạm cam kết của Trung Quốc với Hong Kong theo Tuyên bố chung Anh - Trung và Luật Cơ bản của đặc khu.

Trung Quốc cuối tuần trước hé lộ các điều khoản chính thức của dự luật an ninh Hong Kong, cấm các hành vi ly khai, lật đổ, khủng bố và cấu kết với các thế lực nước ngoài hoặc bên ngoài để đe dọa an ninh quốc gia. Trung Quốc đại lục được phép thành lập một cơ quan về an ninh quốc gia ở Hong Kong, hỗ trợ chính quyền đặc khu thực thi luật an ninh. Trưởng đặc khu Hong Kong được chỉ định thẩm phán xét xử các vụ án an ninh, nhưng Bắc Kinh bảo lưu quyền xử lý các vụ vi phạm an ninh quốc gia nghiêm trọng.

Các mức phạt cụ thể với tội danh liên quan đến luật an ninh quốc gia mới chưa được Trung Quốc công bố.

Dự luật làm dấy lên mối lo ngại về số phận chính sách "một quốc gia, hai chế độ", cam kết cho Hong Kong mức độ tự trị cao khi đặc khu được Anh trao trả cho Trung Quốc năm 1997. Tuy nhiên, Bắc Kinh khẳng định dự luật trên thực tế củng cố nguyên tắc "một quốc gia, hai chế độ", phục vụ lợi ích và hỗ trợ Hong Kong phát triển.

Nguyễn Tiến (Theo Reuters)