Sau một ca làm việc kéo dài 8 tiếng đồng hồ tại Broad Street Diner, Christina Munce đang trở về nhà. Vẫn mặc một chiếc áo polo đỏ và quần đen, đồng phục của quán ăn, cô vừa đi vừa nói chuyện với đồng nghiệp Donna Klum. Họ đi chung xe hầu hết các ngày để tiết kiệm tiền bạc và thời gian.

Munce, một bà mẹ đơn thân sống dựa vào tiền típ luôn muốn đảm bảo rằng con gái mình có một mái che trên đầu. Lương cơ bản của Munce hiện giờ là 2.83 đô la mỗi giờ (khoảng 65 nghìn đồng).

Sự mở rộng kinh tế kéo dài một thập kỉ qua đã mang lại lợi ích cho những người đứng đầu nấc thang kinh tế. Tuy nhiên, nó đã khiến hàng triệu người lao động bị bỏ lại phía sau, đặc biệt là 4,4 triệu công nhân dựa trên tiền boa để kiếm sống, và hai phần ba trong số họ là phụ nữ.

Ngành dịch vụ nhà hàng đang bùng nổ tại Mỹ

Các nữ phục vụ là biểu tượng của hình thái nghề nghiệp dự kiến sẽ phát triển nhất trong nền kinh tế Mỹ trong thập kỉ tới: công việc dịch vụ lương thấp không có giờ đảm bảo hoặc thu nhập. Theo Cục Thống kê Lao động (BLS), hiện nay những nghề như phụ tá chăm sóc cá nhân, nhân viên chế biến thực phẩm, nhân viên phục vụ là những nghề phát triển nhanh nhất ở Mỹ.

Munce làm việc theo ca 8 tiếng tại Broad Street Diner với giá 2,83 đô la một giờ; đôi khi từ tiền tip có thể giúp cô ấy có được 7.25 đô la một giờ, nhưng con số này không hề ổn định. Cô ấy muốn làm 40 giờ một tuần, nhưng trong những ngày nhà hàng vắng khách, cô ấy thường được cho về sớm. Cô chia sẻ rằng: Tôi không uống rượu, không hút thuốc, tất cả những gì tôi làm là tiết kiệm tiền.

Theo BLS, những công việc dịch vụ hiện nay đang trở thành một phương án dự phòng cho những người có công việc trước đấy thuộc lớp trung lưu. Các công việc dịch vụ thực phẩm đã tăng lên gần 50% trong 2 thập kỉ qua, chiếm con số 12,2 triệu người và đang trên đường vượt qua con số của lực lượng sản xuất nước Mỹ đang ở mức 12,8 triệu người.

Theo ông Jacob Vigdor, một nhà kinh tế tại Đại học Washington, nếu có một cuộc suy thoái kinh tế mới, thì cuộc tấn công chính sẽ diễn ra trong các lĩnh vực không liên quan đến việc cung cấp các dịch vụ cơ bản cho con người. Ngày 20/8, Tổng thống Trump đã tuyên bố nền kinh tế của nước Mỹ vẫn đang lớn mạnh, và Chính quyền đang kiểm tra các lựa chọn khác nhau để củng cố nền kinh tế. Tuy nhiên, bất cứ khi nào cuộc suy thoái kinh tế mới diễn ra, nhiều người lao động sẽ phải chuyển sang ngành công nghiệp dịch vụ đang bùng nổ, nơi lương được trả vô cùng thấp và giờ giấc không ổn định.

Mức lương cho những người làm nghề phục vụ khá thấp và không thay đổi nhiều sau nhiều năm.

Được biết, Christina Munce không hề có ý định làm bồi bàn. Cô đang học trường trị liệu bằng massage khi 21 tuổi thì bất ngờ có thai. Cô trở thành một bà mẹ đơn thân bất đắc dĩ nhưng cô không hối hận về điều này. Hiện nay, con gái 11 tuổi của Munce là cả thế giới của cô ấy. Tuy nhiên, việc làm mẹ đơn thân đã hạn chế các lựa chọn công việc của Munce, vì cô cần sự linh hoạt để có thời gian chăm sóc con gái.

"Công nhân tiền boa" luôn được cho là thuộc tầng lớp dưới ở Mỹ. Khái niệm này được phổ biến vào năm 1865, khi một số người trước đó bị bắt làm nô lệ đã tìm được việc làm như bồi bàn, thợ cắt tóc, khuân vác, vốn được xem là một lớp đầy tớ, được thuê để phục vụ người khác.

Năm 1966, một dự luật đã cố gắng đưa ra biện pháp để yêu cầu người lao động được trả lương lên mức lương tối thiểu liên bang. Vào năm 1991, mức lương tối thiểu của những người làm phục vụ được trả bằng 50% giá trị mức lương tối thiểu chung. Tuy nhiên, con số lương tối thiểu dành cho người phục vụ vẫn giữ ở mức 2.17 đô một giờ trong suốt nhiều năm trong khi mức lương tối thiểu chính sách của Chính phủ đưa ra đã tăng lên gần gấp đôi. Kể từ lạm phát năm 1991, đáng lẽ rằng mức lương tối thiểu của người phục vụ hiện tại phải là 6 đô la một giờ. Hiện chỉ có 12 tiểu bang trên nước Mỹ trả cho những người phục vụ với mức giá này.

Vì sao nhiều người lựa chọn làm phục vụ bàn?

Sự linh hoạt của công việc nhà hàng là một phần lý do tại sao hơn 1 triệu bà mẹ đơn thân lựa chọn. Sau 8 năm làm việc tại quán ăn 24 giờ, Munce, 32 tuổi, chủ yếu nhận những ca làm việc mà cô có thể rời khỏi đó lúc 3 giờ chiều để đi đón con gái. Khi con gái cô gặp vấn đề ở trường, Munce có thể nhờ các nữ phục vụ khác thay ca cho mình để đến đón con gái. Mặc dù cô không được trả tiền cho ngày làm việc đó nhưng cô sẽ không gặp rắc rối vì phải nghỉ việc.

Khoảng nửa thế kỉ trước, những người như Munce có thể mong đợi một công việc ở mức lương trung lưu. Nhưng trong những năm gần đây, khi các công việc sản xuất đều do nam giới thống trị đã được thay thế bằng tự động hóa hoặc thuê ngoài, thì phụ nữ đóng góp nhiều hơn vào thu nhập của gia đình. Hơn 40% người Mỹ không có nền giáo dục từ trung học đang bị đẩy vào ngành dịch vụ như bồi bàn, thợ làm tóc, tài xế...

Karen Baker, 52 tuổi, một trong những người quản lý của Munce tại Broad Street Diner, cho biết cô từng kiếm được 90.000 đô la một năm với vai trò trợ lý giám đốc sản xuất trong một nhà máy sản xuất chai soda bằng nhựa. Khi nhà máy chuyển đến Iowa, cô không muốn rời bỏ gia đình nên đã lựa chọn làm trong ngành dịch vụ. Cô nói: Đây là một điều tốt nếu bạn không thể tìm được việc làm ở bất cứ nơi nào khác, bạn luôn có thể làm phục vụ bàn.

"Điều này đúng với nhiều công việc dịch vụ," David Autor, một nhà kinh tế tại MIT, người nghiên cứu về tương lai của công việc nói, "Nhưng khi những người tìm việc đang tràn vào những lĩnh vực đó, họ sẽ được trả lương thấp, ít lợi ích và không tăng lương khi họ già đi và có thêm chuyên môn."

Đồng nghiệp của Baker, Debbie Aladean, 74 tuổi nói rằng cô không thể nghỉ hưu vì có quá ít chế độ an sinh xã hội. Olivia Austin, một cô hầu bàn 30 tuổi ở vùng nông thôn Pennsylvania, bắt đầu lái xe qua biên giới tới một nhà hàng ở New York, nơi có mức lương tối thiểu cao hơn 2,89 đô, bởi vì cô không thể tiết kiệm bất kỳ khoản tiền nào khi làm phục vụ bàn ở Pennsylvania. Cô nói: "Hầu hết những người tôi làm việc cùng hầu như không thể trả tiền thuê nhà của họ".

Quấy rối tình dục

Bên cạnh việc lương thấp, ngành dịch vụ cũng đi kèm với sự thiếu an toàn. Ủy ban cơ hội việc làm bình đẳng nhận được nhiều khiếu nại về quấy rối tình dục từ ngành công nghiệp nhà hàng.

Trước đây, Munce thường phải đối mặt với nhiều gã đàn ông cố tình sàm sỡ mình mà không dám lên tiếng. Sau 12 năm làm phục vụ bàn, Munce đã có phần cứng rắn hơn với những sự thiếu tôn trọng, nhưng đối với cô, công việc hiện tại vẫn đang là nguồn thu chính cho gia đình. Thu nhập hàng ngày của cô phụ thuộc vào việc cô có dũng cảm chống lại những việc sai trái hay nhẫn nhịn bỏ qua. Thái độ của cô cũng phụ thuộc vào việc liệu khách hàng có sẵn sàng để lại 20% hóa đơn hay không.

Những cố gắng của Chính phủ và phía chủ sở hữu lao động

Chính phủ liên bang đang cố gắng giúp đỡ những người lao động có mức lương thấp như nhân viên phục vụ bằng nhiều cách như tem thực phẩm, nhà được trợ cấp và dịch vụ chăm sóc sức khỏe. Một số thành phố đã tăng tiền lương tối thiểu cho phục vụ bàn. Bên cạnh đó, Chính phủ cũng mở các văn phòng thực thi tiền lương và giờ nhưng những cuộc điều tra thay mặt công nhân tiền boa vẫn không phải là lựa chọn ưu tiên.

Chủ nhà hàng cũng nói rằng họ không phải là những người phải trả giá cho sự thay đổi của nước Mỹ sang nền kinh tế dịch vụ. Chuyên gia Andrew Riggie, giám đốc điều hành của Liên minh khách sạn thành phố New York, đại diện cho các khách sạn và nhà hàng nói rằng: "Chính phủ không thể để việc giải quyết tất cả các bệnh xã hội trên vai của các chủ doanh nghiệp nhỏ."

Trong những ngày dài cuối cùng của mùa hè, hoạt động kinh doanh tại Broad Street Diner đã bị chậm lại. Munce cố gắng sống tích cực hơn. Khách hàng và nhân viên của Broad Street Diner là gia đình của cô.

Cô hy vọng cô có thể cho con gái mình một cuộc sống tốt hơn khi con bé lớn lên. Cô nói với con gái rằng giáo dục là điều quan trọng nhất, rằng con cần phải đạt điểm cao, bất kể điều gì. Cô nói rằng: "Tôi chỉ muốn con mình tốt hơn!"