Nạn quan liêu và các loại thuế đã thúc đẩy giá nhà đất ở Sydney tăng lên và hiện đang chiếm phân nửa tổng chi phí để mua một lô nhà và đất thông thường.

Nghiên cứu này chỉ rõ, các khoản phí chiếm trung bình $417,000 trên mỗi giao dịch mua nhà, khiến người mua nhà ở Sydney phải chịu gánh nặng thuế lớn nhất trên cả nước và đẩy giá bất động sản ở Sydney tăng đến mức cao nhất ở Nam bán cầu.

Các loại thuế và phụ phí – bao gồm phí tính trực tiếp đối với người mua nhà, cùng với thuế mà chính phủ áp đặt lên các nhà thầu, và thuế mà các nhà thầu chuyển sang người mua nhà – chiếm khoảng 1/3 tổng chi phí để mua một lô nhà và đất ở các thành phố thủ phủ khác.

Nhưng tại Sydney, các loại thuế và chi phí hành chính chiếm tới 37% giá của mỗi căn nhà, đồng thời là mức cao nhất được ghi nhận ở Úc.

Theo nghiên cứu của Trung tâm Kinh tế Quốc tế (CIE) được ủy quyền thực hiện bởi Hiệp hội Công nghiệp Nhà ở Úc (HIA), giá nhà đất ở Sydney cao như vậy là do sự chậm trễ từ nạn quan liêu.

Nhà kinh tế trưởng của HIA Tim Reardon cho biết “Việc phê duyệt các dự án phát triển nhà ở tại Sydney cũng khó như việc cố gắng xây dựng mỏ than Adani”.

Trong khi đó, Giám đốc của HIA tại chi nhánh NSW David Bare bổ sung rằng, đa số các dự án xây dựng phải chờ gần một thập kỷ để được khởi công thực hiện, dẫn đến kết quả là có thêm một loạt chi phí “chồng chất” từ nạn quan liêu và các khoản thuế.

Những chi phí này bao gồm thuế stamp duty đối với đất và nhà, thuế GST, thuế đất, thuế hội đồng, thuế thu nhập và thuế doanh nghiệp, khi cộng dồn sẽ tăng lên gần $180,000 tiền thuế đối với một lô nhà và đất thông thường.

Con số này còn chưa kể đến $40,000 phí phát triển và $220,000 phí phát sinh do nạn quan liêu, từ phí kiểm tra công trường, thuế xây dựng, báo cáo năng lượng, cho đến phí kiểm định đất và nhiều loại phí khác.

Ông Reardon nói rằng thuế nhà ở cao đến nỗi gần bằng mức thuế đối với ngành hàng thuốc lá và rượu bia.

“Sự khác biệt nằm ở chỗ nhà ở là một điều thiết yếu. Các cấp chính phủ chậm thay đổi hệ thống thuế hiện tại vì họ phụ thuộc quá nhiều vào doanh thu từ thuế”, ông Reardon giải thích.

Nghiên cứu của CIE còn cho thấy, nguồn thu từ thuế nhà đất chiếm 10% doanh thu được huy động đối với ba cấp chính phủ và 14% doanh thu GST.

Giám đốc điều hành Viện Bất động sản bang NSW, ông Tim McKibbin, cho biết các cấp chính phủ đã “nghiện” thu thuế bất động sản, mặc dù có bằng chứng cho thấy thuế bất động sản đang “bóp nghẹt” nguồn cung nhà ở mới.

“Chính điều này đã đẩy giá nhà lên cao. Các cấp chính phủ luôn nhắc đến việc cố gắng giải quyết các vấn đề về khả năng chi trả nhưng các khoản thuế mà họ truy thu lại được cộng dồn trực tiếp vào giá nhà.

Dựa trên nền tảng kinh tế 101, nếu bạn giảm nguồn cung của một thứ gì đó trong khi nhu cầu vẫn ở mức cao thì giá cả sẽ tăng lên.”, ông McKibbin nói.

Giám đốc Hội đồng Bất động sản Úc, bà Jane Fitzgerald, cho biết phần lớn người mua nhà không nhận ra họ đã phải trả bao nhiêu thuế vì nhiều khoản phí của chính phủ không được thể hiện rõ, bất chấp chúng là chi phí lớn thứ hai để mua một căn nhà mới được xây dựng.

“Bằng cách tăng chi phí đối với một ngôi nhà mới, các khoản thuế và phí này làm tăng thêm quy mô của một khoản vay thế chấp, có nghĩa là người Úc đang phải vay nhiều hơn chỉ để trả các chi phí do chính phủ áp đặt”, bà Fitzgerald phân tích.

Một người mua nhà lần đầu tên là Megan Howard và gia đình cô mới chuyển đến một ngôi nhà mới ở khu bất động sản Caddens thuộc Tây Sydney.

Gia đình này cho biết họ nhận ra phần lớn trong số $730,000 mà họ đã chi ra để mua nhà là tiền thuế.

“Đây là lý do tại sao ngôi nhà lại đắt như vậy. Chúng tôi đạt được một thỏa thuận tốt và chúng tôi là những người mua nhà lần đầu, vì vậy chúng tôi chỉ phải trả $800 tiền thuế stamp duty nhưng con số này cũng là rất đắt nếu tính trên diện tích nhà của chúng tôi hiện nay”, cô Howard nói.

Trong một trường hợp khác, nhà lập kế hoạch tài chính Vik Anand đã mua một lô nhà và đất ở khu bất động sản Thrive Homes, thuộc khu ngoại ô Oran Park ở phía Tây Nam Sydney, với giá $758,000 và hy vọng chính phủ sẽ đưa ra những thay đổi.

Ông Anand cho rằng “Chính phủ thực sự cần phải can thiệp để cải cách cơ cấu (thuế). Người dân đang rất khó khăn vì giá nhà đất quá cao”.

Ông Matthew Hyder, CEO của tổ chức Legacy Property, nhận định hệ thống lập kế hoạch không hiệu quả đã tạo ra sự chậm trễ từ nạn quan liêu.

Ông Hyder nói “Các nhà thầu tôn trọng sự cần thiết của các quy tắc và kiểm nghiệm, nhưng vấn đề là họ phải làm việc với các bộ ngành chính phủ không có sự thống nhất với nhau. Điều này dẫn đến việc họ phải chờ thêm nhiều năm cho mỗi dự án, dẫn đến giá nhà đắt hơn và cuối cùng là người mua nhà phải trả tiền nhiều hơn”.

Khi được phóng viên của tờ News phỏng vấn, Giám đốc Ngân khố bang NSW Dominic Perrottet cho hay, chính phủ có trách nhiệm cung cấp cơ sở hạ tầng và điều này đòi hỏi “sự đầu tư đáng kể”.