Bộ kit do nhóm nghiên cứu trường Đại học Y Hà Nội đã xây dựng và phát triển thành công với tên gọi SSSperm. Kit được phát triển dựa trên các vật liệu có sẵn, phổ biến tại Việt Nam, gồm dung dịch ly giải, dung dịch biến tính, thạch agarose, cồn, thuốc nhuộm Giemsa, xốp cố định thạch khi rã đông và lam kính.

PGS.TS Nguyễn Thị Trang, Trưởng nhóm nghiên cứu cho biết, kit được chế tạo dựa trên phương pháp phân tán chất nhiễm sắc (SCD). Phương pháp này hoạt động dựa trên nguyên tắc ADN tinh trùng không bị đứt gãy sẽ tạo ra những quầng sáng đặc trưng quanh lõi nhân tinh trùng, trong khi ADN tinh trùng bị đứt gãy không tạo được quầng sáng rất nhỏ khi xử lý biến tính trong môi trường axit.

"Việc xác định mức độ đứt gãy ADN nhiều hay ít của tinh trùng là điểm quan trọng để chẩn đoán tỉ lệ vô sinh ở nam giới", PGS Trang cho biết, thời gian phân tích cho cả quy trình xét nghiệm chỉ mất 90 phút, trong khi quy trình chẩn đoán tiêu chuẩn hiện nay cần khoảng 120 phút.

Bộ sinh phẩm do nhóm nghiên cứu Đại học Y Hà Nội nghiên cứu, phát triển. Ảnh: NX.

Kết quả của bộ kit được thể hiện trên phần mềm đánh giá mức độ đứt gãy ADN tinh trùng tự động bằng phương pháp học máy, kết hợp kính hiển vi có máy chụp ảnh. Đây là phần mềm đầu tiên trên thế giới mà nhóm nghiên cứu của PGS Trang thiết kế, giúp định lượng được mức độ đứt gãy ADN tinh trùng, chỉ cần kết nối với máy tính không qua một thiết bị trung gian nào. Khác với bộ kit nhập ngoại, phần mềm phải cài đặt qua máy quét tinh dịch đồ Casa (giá thành của máy quét này hơn một tỷ và không phải đơn vị nào cũng có), nhờ vậy giá thành của bộ sinh phẩm này giảm 3-4 lần so với kit nhập ngoại.

Thử nghiệm chẩn đoán cho kết quả, độ nhạy đạt 96,91% và độ đặc hiệu là 97,10 %, tương đương với kết quả của bộ kit thương mại nhập ngoại đang được sử dụng hiện nay. Ngoài ra, bộ kit cho phép sử dụng mẫu đông lạnh trong vòng 48 tiếng mà không cần dùng chất bảo quản để làm xét nghiệm, giúp việc chẩn đoán nhanh và chính xác hơn.

PGS Trang cho biết, hiện nhóm nghiên cứu phối hợp với doanh nghiệp có khả năng sản xuất bộ kit trên quy mô công nghiệp (1.000 kit/mẻ). Dự kiến tháng 11 năm nay, kit sẽ được chuyển giao và ứng dụng tại các bệnh viện chuyên khoa, khoa xét nghiệm và các trung tâm hỗ trợ sinh sản có nhu cầu.

Đứt gãy ADN tinh trùng ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng, khả năng có thai tự nhiên, khả năng thành công của thụ tinh trong ống nghiệm (IVF), khả năng phát triển phôi thai. Trong khi nhu cầu ngày càng lớn, Việt Nam vẫn phải nhập khẩu bộ kit chẩn đoán với giá cao và các thiết bị phức tạp. Việc phát triển một bộ kit phù hợp với điều kiện trong nước, giá cả hợp lý, góp phần nâng cao hiệu quả chăm sóc sức khỏe sinh sản tại Việt Nam cũng là nhiệm vụ được Bộ Khoa học và Công nghệ giao cho nhóm nghiên cứu từ tháng 7/2018. Nhiệm vụ thuộc chương trình Nghiên cứu ứng dụng và phát triển công nghệ tiên tiến, phục vụ bảo vệ và chăm sóc sức khỏe cộng đồng (Chương trình KC 10).

Nguyễn Xuân