"Trump sẽ thiên về tấn công cá nhân Biden trong khi đại diện đảng Dân chủ sẽ xoáy vào chỉ trích các chính sách của tổng thống đương nhiệm", giáo sư Paul Beck, chuyên gia về khoa học chính trị, Đại học bang Ohio, Mỹ, nói với VnExpress về sự kiện mang tính mở màn của "cuộc so găng" trong bầu cử tổng thống Mỹ tháng 11/2020.

Tranh luận trực tiếp đầu tiên giữa Trump và Biden sẽ diễn ra vào ngày 29/9 tại Cleveland, Ohio. 6 chủ đề chính là hồ sơ của Trump và Biden, Tòa án Tối cao, kinh tế, đại dịch Covid-19, vấn đề chủng tộc và bạo lực ở các thành phố, và tính toàn vẹn của bầu cử. Các ứng viên có 15 phút để tranh luận về mỗi chủ đề trong sự kiện kéo dài 90 phút. Hai tranh luận tiếp theo dự kiến được tổ chức vào 15/10 và 20/10. Do Covid-19, các cuộc tranh luận năm nay có thể quan trọng hơn so với các năm trước đó vì ứng viên có ít cơ hội tham gia các sự kiện vận động trực tiếp hơn.

Tổng thống Mỹ đương nhiệm Trump, phải, và ứng viên đảng Dân chủ Biden. Ảnh: AP.

Từ đầu cuộc đua vào Nhà Trắng, Trump, 74 tuổi, thường xuyên chỉ trích Biden, người sẽ 78 tuổi vào tháng 11 tới, là "quá già" và không đáp ứng yêu cầu cả về thể chất lẫn tinh thần để lãnh đạo nước Mỹ. Ông nhiều lần đưa ra suy đoán rằng Biden có thể sử dụng một loại chất kích thích nào đó để tăng hiệu suất, khả năng làm việc nhưng không có bằng chứng cụ thể. Trump hôm 27/9 đăng lên Twitter yêu cầu Biden xét nghiệm chất kích thích trước hoặc sau buổi tranh luận đầu tiên ngày 29/9. Ông cũng đồng ý làm điều tương tự.

Theo Beck, Trump cũng sẽ đưa ra những đánh giá "phóng đại" về thành tích trong nhiệm kỳ tổng thống của mình, miêu tả Biden là một người theo cánh tả một cách cực đoan.

Trong khi đó, Biden sẽ tập trung vào phân tích các chính sách và thể hiện là một hình mẫu tổng thống truyền thống. Trump và Biden sẽ nỗ lực "lấy lòng" những người ủng hộ trung thành của mình, với phong cách hoàn toàn khác nhau.

"Sự phân cực cao độ giữa phe Dân chủ và phe Cộng hòa sẽ ảnh hưởng mạnh đến màn thể hiện của hai ứng viên tổng thống", Beck nói.

Giáo sư David Schultz, Khoa Khoa học Chính trị, Đại học Hamline, Mỹ, cũng dự đoán Tổng thống đương nhiệm sẽ tập trung đổ lỗi cho Biden và phong trào biểu tình "Mạng sống người da màu quan trọng" về tình trạng bạo lực ở nhiều nơi. Từ tháng 5, các cuộc biểu tình chống phân biệt chủng tộc và phản đối bạo lực cảnh sát lan rộng khắp nước Mỹ, dẫn đến những vụ bạo lực và cướp phá. Trump cũng sẽ nhắc lại khả năng Mỹ sớm có vaccine ngăn Covid-19 và các vấn đề kinh tế, tạo ấn tượng Biden "không biết gì" về các vấn đề này.

Schultz trông đợi Biden tập trung vào tác động của Covid-19 với nền kinh tế Mỹ, về hơn 200.000 ca tử vong do nCoV và về cá tính của Trump trong bầu cử.

"Biden sẽ hướng tới cả người ủng hộ trung thành và cả cử tri dao động, những người không thích Trump để lôi kéo họ", Schultz nói. Ông lưu ý tranh luận năm nay không có yếu tố "giới tính" như năm 2016, khi Trump có những hành động bị cho là đe dọa ứng viên nữ Clinton.

Giáo sư Helmut Norpoth, Khoa Khoa học Chính trị, Đại học Stony Brook cho biết Biden là ứng viên cao tuổi nhất tham gia tranh luận tổng thống Mỹ. Do đó, Biden không chỉ phải trải qua cuộc thử nghiệm về độ nhạy bén trong tư duy, mà còn phải đối diện với một loạt câu hỏi đến từ mạng lưới "không thân thiện" với phe Dân chủ.

Giáo sư Beck đánh giá tranh luận đầu tiên giữa Trump và Biden sẽ không kém hấp dẫn hơn tranh luận năm 2016. Nó diễn ra trong bối cảnh cuộc bầu cử rất cạnh tranh.

Vào ngày 27/9/2016, hai ứng viên tổng thống Mỹ Clinton và Trump tranh cãi nảy lửa trong hàng loạt vấn đề từ nhà đất, thương mại, đến cuộc chiến chống khủng bố trong cuộc tranh luận trực tiếp đầu tiên.

Giáo sư Beck đánh giá bầu cử cách đây 4 năm không mang tính cạnh tranh cao như hiện nay, khi bà Clinton được cho là có lợi thế vượt trội. Sức hấp dẫn của "cuộc chạm trán" đầu tiên giữa Trump và Clinton được cho là do "sự khó lường" của Trump, một tỷ phú chưa từng có kinh nghiệm trên chính trường. CNN ước tính khoảng 100 triệu người Mỹ theo dõi cuộc tranh luận trên truyền hình, điện thoại di động và mạng xã hội.

Năm nay phần lớn các cuộc thăm dò cho thấy đại diện đảng Dân chủ Biden dẫn trước Trump. Giữa tháng 9, cơ hội chiến thắng trung bình của Biden là gần 82%, trong khi khả năng tái đắc cử của Trump gần 18%, theo 7 mô hình dự báo khác nhau. Tuy nhiên, giới quan sát tỏ ra thận trọng trong đoán định kết quả cuối cùng, vì một ứng viên có đa số phiếu phổ thông cũng không chắc trúng cử, mà phụ thuộc vào số phiếu đại cử tri. Điều này đã xảy ra trong bầu cử 2016.

Về phía Trump, ông mất nhiều lợi thế để tái đắc cử khi đối diện với thách thức lớn: đại dịch Covid-19 xuất hiện từ đầu năm. Mỹ đến nay vẫn là vùng dịch lớn nhất thế giới, ghi nhận hơn 7,3 triệu ca nhiễm, hơn 200.000 người chết. Covid-19 đẩy nhiều người Mỹ lâm vào cảnh thất nghiệp, phá hủy nhiều thành tích kinh tế Trump đã tạo dựng trong 4 năm cầm quyền. Tuy nhiên, gần đây có một số dấu hiệu cho thấy Trump đang "lội ngược dòng trước Biden", trong đó có tỷ lệ người muốn bỏ phiếu cho Trump ở 6 bang chiến trường, nơi thường định đoạt thành bại bầu cử, gia tăng từ tháng 7 tới đầu tháng 9.

Đoán định kết quả năm nay, giáo sư Beck cho rằng nếu bầu cử là cuộc trưng cầu dân ý với Trump, ông sẽ thua.

"Tuy nhiên, nếu Trump có thể biến bầu cử trở thành sự lựa chọn giữa các tầm nhìn khác nhau cho nước Mỹ, ông có thể chiến thắng", Beck nói.