Cuối tháng 5, khi dịp nghỉ lễ Ngày Tưởng niệm (Memorial Day) đến gần, người California tỏ ra vô cùng hứng khởi. Thời điểm đó, bang California đã kiềm chế được dịch Covid-19, số người nhập viện bắt đầu giảm, họ đã mở cửa trở lại các nhà hàng và hầu hết cơ sở kinh doanh.

Nhưng tới lễ Quốc Khánh 4/7 lần này, tâm trạng của họ trở nên ủ dột. Số ca nhiễm và nhập viện tăng nhanh chóng. Hầu hết quán bar, nhà hàng được ra lệnh đóng cửa lần nữa. Người dân bị cấm đến các bãi biển hoặc phải tuân thủ các quy định chống dịch. Chương trình pháo hoa bị hủy. Thống đốc Gavin Newsom (ảnh) khẩn thiết yêu cầu cư dân không tổ chức các bữa tiệc barbecue truyền thống hay tụ họp gia đình, bạn bè, theo AP.

Trong khoảng 5 tuần, bang đông dân nhất nước Mỹ từ thành công trong chống dịch trở thành điểm nóng Covid-19. Các chuyên gia y tế nhận định các bước đi chống dịch không có gì sai. Nhưng chính sự chủ quan của người dân trước tiến triển tốt đẹp của đại dịch, việc nhanh chóng mở lại các cơ sở kinh doanh và việc áp đặt lẫn thực thi các quy định chống dịch rời rạc đã khiến tình hình trở nên tồi tệ. Việc Thống đốc Newsom ra lệnh bắt buộc đeo khẩu trang chậm cũng là nguyên nhân.

“Tại sao lại nới lỏng các quy định mà không ra lệnh bắt buộc đeo khẩu trang thay thế? Tôi ước mình có câu trả lời. Tình hình của chúng ta rất đáng báo động”, Stephanie Roberson, Giám đốc Quan hệ Chính phủ của Hiệp hội Y tá California, tự hỏi.

Trong khi trước kỳ nghỉ Ngày Tưởng niệm có khoảng 3.000 người nhập viện vì Covid-19, thì nay số bệnh nhân là hơn 5.000. Trong hai tuần qua, số ca nhiễm Covid-19 của California tăng gần 50%, nâng tổng số ca nhiễm của bang lên 230.000. Tỷ lệ ca dương tính trên tổng số trường hợp được xét nghiệm cũng tăng từ 4% gần Ngày Tưởng niệm lên 6% như hiện nay.

Giữa tháng 3, ông Newsom từng được ngợi ca vì là thống đốc đầu tiên ban hành lệnh cách ly tại nhà trên toàn bang, và nhanh chóng hỗ trợ cho hệ thống y tế của bang. “Chỉ trích cách đối phó dịch Covid-19 thì dễ, nhưng thực tế một số bang đã cho thấy trách nhiệm, sự chu đáo và khoa học”, bác sĩ Bob Wachter, Trưởng Khoa Y tại Đại học California-San Francisco, nhận xét.

Dấu hiệu đáng báo động bắt đầu nổi lên vào tuần trước khi Thống đốc Newsom nối lại các cuộc họp báo thường kỳ về Covid-19 và kêu gọi người dân California đeo khẩu trang.

Hôm 28/6, ông Newsom rút lại quyết định mở cửa quán bar được ban hành hồi giữa tháng 6 vì các chuyên gia y tế nói rằng đó là nơi dễ lây lan virus. Ba ngày sau, thống đốc đã mở rộng sắc lệnh, yêu cầu đóng cửa các quán bar, nhà máy rượu vang, nhà hàng, rạp chiếu phim và các địa điểm giải trí trong ít nhất 3 tuần. Ông cũng lưu ý không nên hát thánh ca tập thể tại nhà thờ.

“Chúng ta ở trong tình huống rất bấp bênh”, Anne Rimoin, giáo sư dịch tễ học tại Đại học California-Los Angeles, cho biết. Bà Rimoin nói rằng vào tháng 5, việc mở cửa nhanh chóng nền kinh tế đã ảnh hưởng đến dịp nghỉ lễ Ngày Tưởng niệm vào cuối tuần và tiếp đó là Ngày của Cha (Father’s Day), khiến cho nhiều người tụ tập như khi trước dịch. “Tất cả những điều này đã góp phần tạo cơ hội cho virus lây lan rộng. Tôi nghĩ rằng điều này cho thấy chúng ta đã nhanh chóng hủy hoại các thành công chống dịch như thế nào”.

Bác sĩ Mark Ghaly, Bộ Trưởng Bộ Y Tế và Dịch Vụ Nhân Sinh California, cho biết ông không hối hận về việc California đã mở cửa lại nền kinh tế. Nhưng ông nhận định một số cơ sở kinh doanh và cá nhân đã không chấp hành tốt các quy định chống dịch. “Chúng tôi đã cố gắng cung cấp cho người dân các công cụ để giảm thiểu lây nhiễm, nhưng tôi nghĩ rằng họ đã không tuân thủ theo nhiều cách”, ông Ghaly nói.

Thống đốc Newsom, Bộ trưởng Ghaly và các quan chức y tế địa phương đang cố gắng khiến công chúng nhận thức được mức độ nghiêm trọng của tình hình, đồng thời nâng cao trách nhiệm cá nhân để đảo ngược xu hướng hiện tại. Trong ảnh, phòng bán vé của rạp AMC, hệ thống rạp phim lớn nhất nước Mỹ, đóng cửa trong đợt tái bùng phát dịch Covid-19 tại Burbank, California, hôm 30/6.

Do California không rơi vào tình cảnh nghiêm trọng như thành phố New York nên người dân đã chủ quan, theo AP. Tại New York, hơn 30.000 người đã tử vong vì Covid-19, trong khi con số này ở California là khoảng 6.000. “Virus không màng đến chính sách chống dịch của chính quyền bang như thế nào. Virus chỉ quan tâm liệu nó có thể tấn công vào mũi hay cổ họng của bạn hay không mà thôi”, bác sĩ Bob Wachter nói.

Trước kỳ nghỉ lễ Quốc Khánh vào cuối tuần này, ông Newsom cho biết California sẽ thành lập các đội chuyên trách để giám sát việc đeo khẩu trang của người dân. Khi số ca dương tính tăng đột biến, đây là một trong các biện pháp quan trọng nhất cần thực hiện, Giáo sư Dịch tễ học Rimoin cho biết. Trong ảnh, máy bay trực thăng của Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Mỹ tuần tra trên bãi biển trong bối cảnh dịch Covid-19 bùng phát ở San Diego, California, hôm 2/7.