Ông trùm khai thác mỏ Clive Palmer đang chi hàng triệu AUD để giành lại quyền lực chính trị.  Ảnh: BBC

Clive Palmer, ông trùm khai thác mỏ từng gây tranh cãi với một nhóm chuyên gia về khủng long và tham vọng xây dựng một bản sao tàu Titanic là người đứng sau khoản chi tiêu lớn nhất.

Số tiền khủng

Ông Palmer dự kiến chi ít nhất 50 triệu AUD (34,4 triệu USD) cho đảng Thống nhất Australia (UAP) vào thời điểm bỏ phiếu. UAP cánh hữu đã phát khoảng 60.000 quảng cáo trên truyền hình trong suốt chiến dịch tranh cử và người xem thậm chí có thể mong đợi nhiều hơn thế. Đó là loại quảng cáo chi phí lớn được sử dụng bởi các đại gia thức ăn nhanh và các thương hiệu bán lẻ lớn. Nền chính trị ở đất nước này hiếm khi lại chi nhiều tiền mặt với quy mô lớn như vậy. Năm 2016, ước tính 2 đảng lớn của Australia đã có một cuộc chiến tranh cử tri giá 30 triệu AUD.

UAP là đảng cải tổ của đảng Palmer United, vốn nắm giữ cán cân quyền lực tại Thượng viện Australia vào thời hoàng kim 5 năm trước. Đảng Palmer United đã sụp đổ trong bối cảnh những tranh cãi xung quanh việc đóng cửa nhà máy luyện niken của ông Palmer ở Queensland, khiến nhiều công nhân mất tiền và mất việc. Hiện nay, các cuộc thăm dò dư luận chỉ ra, liên minh chính trị mới của ông Palmer một lần nữa có thể có sức ảnh hưởng đáng kể trong Quốc hội vào thời gian tới. Tuy nhiên, có những lo ngại rằng, số tiền lớn có thể làm sai lệch quá trình bầu cử. "Nếu bạn chi tiền và mua các kênh truyền hình, tiếp cận hộp thư của cử tri và điện thoại di động của họ, thì bạn có thể thu hút một số người về phía mình, và tôi nghĩ, điều đó liên quan đến dân chủ", bà Danielle Wood từ Viện Grattan, một tổ chức tư vấn phi đảng phái, cho biết. "Nhưng vì tiền, tôi nghĩ ông Clive Palmer gần như không thể chọn được".

Cuộc bầu cử lần này chứng kiến các tổ chức cơ sở được tài trợ lớn thúc đẩy các ý tưởng mới cho Australia. Trong năm qua, quỹ GetUp! ủng hộ cánh tả đầy quyền lực đã huy động được gần 13 triệu AUD. Quỹ này đang giúp các nhà hoạt động đánh bại hai chính trị gia cực đoan nhất Australia - Bộ trưởng Nội vụ Peter Dutton, và cựu Thủ tướng Tony Abbott. Tháng 11 năm ngoái, tổ chức Advance Australia với chương trình nghị sự bảo thủ, đã được thành lập để phản đối Get Up! - "Phong trào độc lập của người Australia chính thống" này hy vọng sẽ thu hút được một triệu thành viên (hiện có khoảng vài nghìn người). Advance Australia được hỗ trợ tài chính bởi một nhóm các nhà lãnh đạo doanh nghiệp giàu có, và chịu trách nhiệm cho "siêu anh hùng" chính trị duy nhất của Australia.

Kiểm soát tài trợ đang diễn ra?

Tiền đang lấp đầy dòng chảy chính trị Australia, cũng như nhiều nơi khác.

Phân tích của Viện Grattan chỉ ra rằng, hơn một nửa số tiền đóng góp cho các chính đảng  tại nước này đến từ khoảng 5% các nhà tài trợ. Công đảng đối lập phụ thuộc rất nhiều vào các công đoàn, đặc biệt là những người đại diện cho công nhân xây dựng và cửa hàng, trong khi liên minh trung hữu cầm quyền do Thủ tướng Scott Morrison lãnh đạo được ngành khai thác mỏ hỗ trợ rất lớn. Các tổ chức doanh nghiệp giàu có thậm chí còn ủng hộ cho cả hai. "Những gì chúng tôi thấy là có vẻ như các tổ chức có nguồn lực tốt, bao gồm các doanh nghiệp lớn, các công đoàn và các nhóm khác với nhiều hỏa lực tài chính, có nhiều ảnh hưởng đến chính sách ở Australia", bà Wood giải thích.

Tuy nhiên, tài chính cho chiến dịch tranh cử được quy định chặt chẽ hơn ở cấp địa phương. Ở New South Wales, bang đông dân nhất Australia, quyên góp cho chính trị từ các doanh nghiệp tổ chức đánh bạc, nhà phát triển bất động sản và các nhà sản xuất rượu và thuốc lá đều bị cấm. Ngoài ra, còn có những hạn chế đối với các khoản đóng góp từ nước ngoài do lo ngại về sự can thiệp từ bên ngoài.

Tiền sẽ ảnh hưởng đến việc bỏ phiếu?

Tiền đang đổ vào chiến dịch bầu cử của Australia nhiều hơn bao giờ hết. Nhưng Tim Harcourt, một nhà kinh tế tại Đại học New South Wales, cho rằng, tiền phục vụ cho chính trị cũng có giới hạn của nó. "Tiền không thể mua phiếu bầu. Bạn vẫn phải giành được trái tim và khối óc của cử trị, nhưng tiền chắc chắn có thể cải thiện cơ hội của bạn", ông nói.

"Một số cuộc thăm dò cho thấy 75% cử tri đã quyết định sẽ bỏ phiếu cho ai trước chiến dịch tranh cử. Điều đó cho thấy các chiến dịch đã lãng phí tiền", ông Harcourt nói thêm. "Nhưng nếu đó là một cuộc bầu cử chặt chẽ, thì những cử tri chưa quyết định sẽ vẫn rất quan trọng, vì vậy quỹ bầu cử có lẽ là một khoản đầu tư khá tốt", ông Harcourt nhận định. Theo kết quả thăm dò dư luận mới nhất của nhật báo The Australia công bố sáng 13-5, Công đảng đối lập tiếp tục nhận được sự ủng hộ của cử tri cao hơn đảng Tự do cầm quyền trước thềm cuộc bầu cử liên bang sẽ diễn ra vào cuối tuần, với tỷ lệ 51/49. Trong khi tỷ lệ ủng hộ đối với hai đảng chính trị lớn nhất Australia không thay đổi trong 3 tuần qua, số cử tri mong muốn lãnh đạo đối lập Bill Shorten, sẽ là nhà lãnh đạo mới của Australia tăng 3% lên 38%, trong khi tỷ lệ này đối với Thủ tướng đương nhiệm Scott Morrison giảm nhẹ xuống còn 45%. Theo Ủy ban Bầu cử Australia, tính đến ngày 11-5, đã có khoảng 2,2 triệu trong tổng số hơn 15,6 triệu cử tri Australia đi bỏ phiếu sớm.